Okulların açılma zamanı geldiğinde hem anne babalarda, hem de çocuklarda tatlı bir telaş başlar. Hem heyecan vardır, hem kaygı.. Anne babalar, her yıl bu dönemde " bu sene geçen sene yaptığımız hataları yapmayalım" duygusuyla çeşitli kararlar alırlar. Çocukları motive etmeye çalışırlar. Kimi zaman kurallar koyarlar, kimi zaman ödül ve ceza.. Ama çoğunlukla her sene bir önceki sene gibi geçer. Bu sene de okula başlayan çocukların anne babalarına bazı önerilerde bulunmak istedim...
Ailenin ve çocugun ilk hedefi çoğunlukla ' Başarı ' dır. Başarıda en önemli faktör sanıldığı gibi çok çalışmak değil etkili ve verimli çalışmaktır. Bu nedenle çocuğa zamanı iyi kullanmasını ve yönetebilmesini öğretin. Programını öyle yapmalı ki ders çalışmasının yanı sıra bir spor ya da müzik etkinliğine zamanı kalsın. Tüm gününü masa başında verimsiz bir şekilde geçirmesi yerine, keyif alacağı etkinliklere de zamanı kalması çok önemli.
Çocuk kendi görevleriyle baş başa kalmalıdır. Onun görevini üstlenip, sorunu çözmeye kalkışan anne ya da baba, yaşam boyu bu sorumluluğu taşımak zorunda kalır. Bu nedenle çocuk dersini çalışırken ebeveynden aynı masayı paylaşmamasını isteriz. Ancak anlaşılmayan sorular için çocuk ebeveyne başvurabilmelidir. Ödevini yapmadığı zaman çocuk kendi sorununu öğretmeni karşısında kendi başına çözebilme yollarını bulmalıdır. Örneğin; Çocuk ödevini yapmadığında annesi arayıp öğretmene bitiremediklerini haber verir. Ya da yetiştiremiyor diye annesi ödevinin bir kısmını yapar. Bu durumda da çocuk kendi sorumluluğunu almayı öğrenemez.
Eğer çalışma davranışının sıklığı artırılmak isteniyorsa, çalışma, hoşlanılan ve sık yapılan bir başka etkinlikten önceye alınır. Bu kurala göre çocuğun hoşlandığı işi yapabilmesi için önce belirli bir miktarda ders çalışması gerekecektir. Örneğin; çocuğunuz bilgisayar oynamaktan hoşlanıyor ve her akşam belirli bir süre bilgisayar oynuyorsa, kendisi için şöyle bir kural koyabilir: ‘’Her gece bilgisayar oynamadan önce şu kadar sayfa kitap okuyacağım’’ gibi. Böylece çocuk belli bir süre ders çalışmayı planlamış olacaktır.
Başarıda ölçü başkaları değil, çocuğun kendisi olmalıdır.. Doğru olan başkalarıyla yarıştırmak yerine çocuğun kendisiyle yarışmasını sağlayabilmektir. Eğer çocuk bugün, düne oranla olumlu bir değişim göstermişse bu başarı sayılmalıdır. Yavaş yavaş çalışma zamanını arttırması için motive etmelisiniz. Çocuktan ilk günden saatlerce ders çalışmasını beklemeyin.
Çocuğa yapabileceğiniz en büyük yardım ilgi ve yetenekleri doğrultusunda onu yönlendirmek, ihtiyacı olan desteği (özel öğretmen, kurs vs) ona sağlamak, sorununu çözmede yardımcı olmaktır. Çocuğu, başarılı arkadaşlarıyla kıyaslamak, aşağılamak bize bir şey kazandırmaz. Her çocuğun güçlü ve zayıf yönleri vardır. Anne babaların görevi çocuklarının güçlü yönlerini bulup keşfetmek ve ona göre yönlendirmektir. Böylece başarılı olma olasılıklarını arttırmış oluruz.
Anne ve baba olarak geçmiş okul yaşantınızdaki başarılarınızı çocuğunuzun tekrarlamasını beklemek ya da elde edemediklerinizi çocuklarınızı zorlayarak elde etmeye çalışmak, sadece kendinizi tatmin etmenizi sağlar. Çocuğunuzun size öfke duymasına sebep olur ve tepkisel olarak başarısız olmaya odaklanabilir.
Çocuk eğitiminde kalıplardan kaçının. Herkesin yaptığı şey sizin çocuğunuz için doğru olmayabilir.
Çocuğa soyut bilgi aktarımından ( ahlak dersi vermekten, azarlamaktan) kaçının. Bunun yerine onu olayların içine katarak somut bir şekilde yaşamasına fırsat verin.
Davranışlarının, yaramazlığının sonuçlarına katlanmasını sağlayın. Masaya çay dökmüşse bırakın kendi temizlesin. Arkadaşının kalemini kırmışsa bırakın kendi harçlığı ile yenisini alsın.
Anne ve baba olarak çocuğa ‘’tutarlı’’ ve ‘’kararlı’’ davranın. Kuralların ne olduğunu kesin ve net bir şekilde aktarın. Gerektiğinde esnek davranmayı da unutmayın.
Bu öneriler hepinizin bildiği ancak uygulama aşamasına gelindiğinde zorlandığınız durumlarla ilgiliydi. Zaman zaman bu önerileri yeniden okumak uygulama sıklığınızı arttıracaktır..
Yeni öğretim yılında tüm öğrencilere ve anne babalara başarılar dilerim.
Uzman Psikolog
Şebnem Türkdalı
Şebnem Türkdalı
