 |
| SINAV KAYGISI NEDİR ? |
Eğitim ve öğretimin olduğu her
yerde öğrenme düzeyinin ölçülmesi bir gerekliliktir. Ders başarısının ölçülme
yolu ise yazılı ve sözlü sınavlardır. Kısacası sınavlar eğitim ve öğretim
hayatının vazgeçilmez bir parçasıdır. Fakat bu yöntem bazen öğrenciler için bir
takım sorunlara neden olmaktadır. Örneğin; sınav öncesi, sınav anı ve
sonrasında öğrencilerin psikosomatik ya da bilişsel şikayetlerinin baş
göstermesi gibi sorunlar yaşanabilmektedir. Ülkemizdeki eğitim sisteminde de
sınavların son derece önemli bir değerlendirme aracı olduğunu düşündüğümüzde
birçok öğrencinin sınavlarla ilgili belirli fizyolojik veya bilişsel sorunlar
yaşaması kaçınılmazdır ( Totan ve Yavuz, 2009). Sınav kaygısı, sınav veya
herhangi bir değerlendirme sırasında öğrencinin yaşadığı hoşlanılmayan duygular
ve heyecana bağlı ortaya çıkan durumlar olarak tanımlanabilir. (Öner, 1990;
Zeidner, 2007).Çocuklarda ve ergenlerde en çok karşımıza çıkan kaygı türü sınav
kaygısıdır (Yavuz ve Akagündüz, 2004).
Sınav
Kaygısının Nedenleri
Sınav
kaygısı, çocukluk döneminde oluşan ve ileriki yaşlarda giderek etkisini
gösteren bir duygudur. Sınav kaygısının küçük yaşlarda gelişmesinin sebepleri
ise;
- Evdeki sıkı disiplin,
- Ebeveynleri tarafından sevilmeme korkusu,
- Kısıtlayıcı ebeveyn tutumları,
- Okuldaki aşırı otoriter eğitim-öğretim anlayışı,
- Olumsuz, soğuk ve kırıcı öğretmen eleştirileri,
- Cezalar, kıt not verme ve zorlu sınıf geçme koşulları,
- Yetişkinlerin olumsuz değerlendirmeleri gibi benliğe yönelik tehdit duygusu,
- Sınavın anlamına ve amacına uygun olmayan olumsuz düşünceler,
- Öğrencinin sınava yeteri kadar hazırlanamamış olması,
- Sürekli olarak arkadaşları ile ders başarısının karşılaştırılması,
- Ebeveynler ve/veya öğretmenler tarafından ders başarının küçümsenmesi, başarısızlığın ise büyütülmesi olarak gösterilebilir.
Görüldüğü üzere sınav kaygısı sadece
öğrenciye bağlı olmayıp aile ve sosyal çevre gibi bir takım nedenlerden
kaynaklanmaktadır.
Sınav
Kaygısının Belirtileri
- Okul başarısıyla uygun olmayan başarısızlık korkuları gözlemlenebilir,
- Kendisini ve akademik başarısını sürekli eleştirir ve kendisine olan güveni azalır,
- Sınav zamanı gelmeden çok önce kendisi ile ilgili kaygıları ve sınavla ilgili olumsuz düşünceleri başlar. Bunun sonucu olarak huzursuzluk baş gösterir,
- Soruları defalarca okuduğunu fakat anlayamadığı, çözümünün aklına gelmediği gibi söylemleri olur fakat sınavdan hemen sonra doğru cevapları anımsayabilir,
- Fiziksel semptomlar gözlenebilir ( çarpıntı, terleme, karın ağrısı vs.),
- Sınav esnasında okuduğunu anlamakta, önemli noktaları hatırlamakta zorlanır,
- Sınav kaygısı genellikle olumsuz deneyimler ve çevrenin olumsuz eleştirileri sonucu oluşmaya başlar ve bir ritüele dönüşür. Bu aşamadan sonra sınav kaygısı öğrencinin bütün bireysel yöntemlerine rağmen giderek yükselir ve ders başarısı da buna bağlı olarak düşmeye başlar. Bütün bu kısır döngü öğrencinin sınavla ilgili olumsuz düşünce ve inançlarının kalıplaşmasına sebep olur.
Bu
noktada yapılan bireysel denemeler ve ailesel desteğin işe yaramadığı
görüldüğünde uzman desteğine başvurmakta fayda vardır.
Öneriler
- Gevşeme egzersizleri,
- Ders çalışmalarını son güne bırakmamak,
- Hatırlamanın gerçekleşmesi için kişiye uygun ders çalışma tekniklerini geliştirmek (sembolleştirme vs.),
- Zamanı etkili kullanma becerilerinin öğrenilmesi ve uygulanması,
- Düzenli ders çalışma alışkanlığı edinmek,
- Sınav kaygısının altında yatan asıl sebepleri fark etmek ve gerekli önlemleri almak.
Bu zorlu sınav
sisteminde ve güncel eğitim sisteminde karşılaşılan zorluklarda öğrencilere
faydalı olacaktır.
Uzman Psikolog
Mustafa EKİZLER
